Sebzelerin Yetiştirilmesi: Balkon veya Bahçe için Doğru Sebze Seçimi, Ekimi ve Bakımı

Balkonda sebzelerin yetiştirilmesi son derece basittir. Siz okurlarımız için balkonda yetiştirebileceğiniz sebzelerin bakımlarını adım adım açıklıyoruz.

Domates

Domates sıcak ve ılıman iklimlerin olduğu bölgeleri sever. Her çeşit toprakta yetişiyor olmasına rağmen, ekeceğiniz toprağın drenaj seviyesinin iyi, derin, humus ve besin maddeleri açısından zengin olması gerekmektedir. Domates tınlı topraklardan da hoşlanır ve bu toprakta yetiştirildiği taktirde erken zamanda ürün verir. Su geçirgenliği düşük, ağır karakterli ve havalandırılması güç topraklar domates yetiştirmek için ideal değildir. İdeal bir gelişim için sıcaklık seviyesinin 16 ila 19 derece arasında olması gerekmektedir. Ancak domateslerden en iyi netice 27 derece hava sıcaklığında elde edilir. Domateslerin saçak kök kısımları son derece derindir. Kök kısmının yanlara ve derine dağılımı 1-1,5 metreye kadar ulaşır. Domates saksı içerisinde yetiştirilmek için de uygun bir bitki türüdür. Bilhassa çeri domatesler balkonda rahatlıkla yetiştirilebilir.

Biber

Biberlerin ekilmesi içim mart ve nisan ayları uygundur. Bir kap içerisine toprak ve torf harmanını, düz bir yüzey meydana gelecek biçimde yerleştirmelisiniz. Tohumların üst üste gelmemesine dikkat ederek serpiştirin. Tohumların üstünü yarım santimetre kadar toprak karışımı ile örtün. Biberleri ektiğiniz kabı gölge bir alana yerleştirin. Toprak nemli olacak şekilde sulama işlemini gerçekleştirin. 8 ila 10 gün sonra tohumlar çimlenmeye başlayacaktır. Fideler 4-5 santimetre kadar olunca, 30-50 santimetrelik aralıklar bırakarak dikin ve dikimin ardından sulama yapın. Biberlerin olgunlaşma süreleri türlerine göre farklılık gösterir. Biberleri diktikten yaklaşık 60 ila 120 günün ardından toplamanız mümkündür. Biber 1 metrelik bir uzunluğa erişebilir ve kök kısımları 75 santimetre kadar derine inebilir. Rutubetli, güneşli ve sıcak iklimlerin olduğu bölgeleri sever. Saksıda yetiştirmek istiyorsanız bunun için uygun olan biber türünü seçmeniz gerekecektir.

Marul

Marulun pek çok çeşidini toprak veya torf ortamında bahçe ya da balkonunuzda rahatlıkla yetiştirebilirsiniz. Ülkemizde en fazla yetiştirilen marul çeşitleri Yedikule kıvırcık, kaşık, arapsaçı göbek veya aysbergdir. A, B1, B2 ve C vitaminleri ve mineraller yönünden son derece zengin bir bitkidir. Marul serada yılın her döneminde yetiştirilebilir veya kış ayları haricinde tohumlarını ekebilirsiniz. Özel çimlendirme kabı veya herhangi bir kabın içine yerleştirilmiş ve yüzeyi bastırılarak düzlenmiş harç yüzeyine üst üste gelmeyecek biçimde tohumlarını serpiştirin. Tohumların üstünü 2 milimetre kalındığında torf veya toprak ile kapladıktan sonra hafif bir şekilde baskı uygulayın. Ekim yaptığınız kabı gölge olan bir alana yerleştirip üst bölgesinin kuru kalmamasına özen göstererek sisleme yöntemi ile sulama yapın. Marulların olduğu ortam devamlı olarak nemli olmalı ancak çamurlu olmamalıdır. Yaklaşık 1 haftanın ardından çimlenme başlayacaktır. Bu evrede genel amaçlı bir bitki besini ile 10 gün aralıklarla besin takviyesi yapabilirsiniz.

Maydanoz

Maydanoz otsu bir bitki türüdür. Maydanozların üretimi tohumdan yapılabilir. Maydanoz ilk yılında bol miktarda sap ve yaprak verecektir. Sonraki yıl ise 15-20 santimetre boyunda çok dallı gövde kısmı meydana gelir. Bu dalların uç kısmında, sarı ve yeşil renkli, şemsiyeye benzeyen çiçekler ortaya çıkar. Bu çiçek topluluğunun büyüklüğü orta ve 10-20 kol kadardır. Gübreli, sulak, humus bakımından zengin, derin ve belirli bir oranda rutubetli ortamları sever. Maydanoz ekimi için ilkbahar ya da sonbahar ayları idealdir. Tohumlar en düşük 1 santimetre kadar derine ekilmelidir. Çimlenmenin daha sağlıklı bir şekilde gerçekleşebilmesi için toprak yüzeyine baskı uygulamalısınız.

Salatalık

Direk olarak tohumlarını ekerek veya önce fidelerini yetiştirip, ardından bunları asıl ortamlarına dikerek de yetiştirmeniz mümkündür. Saksı veya bahçede hazırlamış olduğunuz çukura 10 santimetrelik kalınlıkta torf yerleştirmelisiniz. Ardından tohumları serpip üzerlerini 1 santimetre torf ile kaplayın. Salatalık çekirdeklerini ekmeden bir gece evvel nemli bir tülbent içerisinde ıslatırsanız daha hızlı bir şekilde çimlenme meydana gelecektir. Çimlenme süresi yaklaşık olarak 1 hafta kadardır. Salatalığın ekilebilmesi için Nisan ve Mayıs ayları idealdir. 12 ila 14 hafta kadar sonra salatalıklarınızı toplayabilirsiniz. Ayrıca salatalığın organik madde yönünden zengin, geçirgen ve humuslu toprakları sevdiğini söylemekte fayda var.

Dereotu

Dereotu şemsiye çiçekliler arasında yer alır. Siyah renge sahip olan tohumlara sahiptir. Ülkemizde dereotunun genellikle yabani çeşitleri mevcuttur. Hoş bir kokuya sahiptir ve yaz mevsimi ortasında ufak çiçekler açmaktadır. Yetiştirilmesi maydanoz gibidir. Tıpkı maydanozda olduğu gibi ilkbahar ya da sonbahar aylarında dereotunun ekimini gerçekleştirebilirsiniz. Kış mevsiminin soğukların donma riski vardır. Bu sebepten dolayı, evde saksı içerisinde yetiştirebilirsiniz. İklim şartları açısından sıkıntısız bir bitki türüdür. Gübreli, derin, sulak ve humus bakımından zengin olan topraklarda sağlıklı bir gelişim sergiler. Tohumların en düşük 1 santimetre kadar derine ekilmesi gerekmektedir. Çimlenmenin sağlıklı bir şekilde gerçekleşebilmesi için toprak yüzeyine baskı uygulamalısınız. Dereotunun sulamasını ihmal etmemelisiniz.

Biberiye

Biberi Akdeniz Bölgesi’nde doğal bir şekilde yetişen çalı tipinde bir ottur. 50 ila 100 santimetreye kadar ulaşabilir. Kış mevsiminde yapraklarını dökmez ve budamaya elverişli bir bitki türüdür. Yaz aylarının kurak, kış aylarının yağışlı geçtiği bölgelerde rahat bir şekilde yetişmektedir. Mor tonlara sahip olan çiçekler açarlar. Sivri, ince ve kokulu olan yapraklara sahiptirler. Balkon ya da cam önünde yetiştirilmek için uygun bir bitkidir. Doğal bir şekilde çoğalmaktadır. Biberiye ektiğiniz bölgeden tohumlarını yayarak çevreye yayılır. Aynı zamanda çelik alarak da biberiye üretmek mümkündür. Tüm yıl boyunca çiçeklenen dalları toplanır ve demet halinde kurutulur.

Fesleğen

Fesleğen 20 ila 30 santimetreye kadar erişebilir. Pembe veya beyaz renk tonlarında çiçekler açarlar. Mor ve yeşil yapraklara sahip çeşitleri en fazla karşılaşılandır. Bahar aylarında tohumlarını ekerseniz, yaz aylarında yeşil yaprakları ile sizi karşılayacaktır. Yeşil yaprakları sonbahar ve kış mevsimi boyunca da aynı kalmaya devam eder. Güneş ışığından son derece hoşlanırlar. Organik madde açısından zengin ve geçirgen topraklara ekildiklerinde sağlıklı bir gelişim sergilerler. Fesleğeni yemeklerde kullanabilir ve baharat olarak da kullanabilirsiniz. Hoş kokuya sahip ve oldukça lezzetli bir baharattır. Ayrıca fesleğen yatıştırıcı ve idrar sökücü özelliğe sahiptir. Antimikrobiyal etkiye sahiptir, antiseptiktir ve iştah açar. Karaciğerin düzenli çalışması için yardımcı olur. Böbrek kumunun dökülmesinde de görev alır. Ayrıca, fesleğen kokusunun sivrisineği kovduğu bilinmektedir.