Haseki Küpesi Çiçeği (Aquilegia) Bakımı Nasıl Yapılır? Çeşitleri ve Özellikleri Nelerdir?

Günümüzde hala varlığını devam ettiren en eski çiçekli bitkiler arasında yer almaktadır. Haseki küpesi çiçeği uzun çiçeklenme dönemine sahip olan bir bitki türüdür. Nisan ayından temmuz ayına kadar çiçekli kalmaya devam etmektedir.

Haseki Küpesi Çiçeği Özellikleri

Haseki küpesi çiçeği, botanik olarak Aquilegia adı ile anılmaktadır. Düğün çiçeği ailesi arasında yer almaktadır. Anavatanı kuzey yarım kürede bulunan bütün ılıman iklim bölgeleridir. Haseki küpesi çiçeği uzun ömürlü bitkiler arasında yer almaktadır. Çeşidi ile bağlantılı olarak boyu 15-90 santimetre arasında farklılık göstermektedir. Aquilegia bitkisinin, tamamı kuzey yarım küreye özgü olan yaklaşık olarak 120 adet çeşidi bulunmaktadır. Kuzey Amerika’dan gelen çeşitler genel olarak kırmızı ya da sarı renkli çiçeklere sahiptir. Asya ve Avrupa’dan gelen çeşitlerin rengi ise mor, beyaz, mavi ya da pembe olmaktadır.

Çeşidine bağlı olarak haseki küpesi çiçeğinin boyu farklılık gösterebilir. Örnek verebilecek olursak, Aquilegia flabellata fazlasıyla düşük bir seviyede gelişim sergilerken, melez bir çeşit olan Aquilegia caerulea daha fazla gelişim özelliğine sahiptir. En popüler çeşitlerden biri olan Aquilegia vulgaris, ponpon biçimindeki çiçekleri ile dikkatleri üzerine çekmektedir. Çiçekler 3-5 santimetre arasında bir boyuta sahiptir.

Ancak haseki küpesi çiçeği ile ilgili bilinmesi gereken bir husus vardır. Bitki oldukça zehirli bir bitkidir. Bu sebepten dolayı çok dikkatli olmak gerekir. Bitkinin yaprakları yanlışlıkla tüketildiğinde mide bulantısı, kusma, nefes darlığı, ishal, uyuşukluk ve kalp ile ilgili problemler meydana gelebilir. Haseki küpesi çiçeği ayrıca yanma, kabarma ya da kızarıklık gibi ciddi tahrişine sebep olabilen toksik maddeler içermektedir.

Haseki Küpesi Çiçeği Bakımı

Uzun ömürlü bitkiler arasında yer alan haseki küpesi çiçeği, soğuk havalara karşı dayanıklı bir bitki türüdür. Yaz başında farklı renklerde çiçekler açmaya başlamaktadır. Çok yıllık bir bitki olduğu söylense de nadiren 4-5 yıl canlı kalabilmektedir. Bununla beraber, saçtığı tohumlar ile kendiliğinden çoğalabilmesi sebebiyle uzun süreler boyunca aynı yerde gelişim gösterebilir. Kalınlaşan kök kısımları kış mevsimini toprakta geçirir. Neticesinde bitkinin toprak üstünde kalan bütün kısımları ölür. İlkbahar aylarında, genellikle üç loblu yapraklara açılan ve yoğun bir alışkanlık meydana getiren küçük, küresel yaprak tomurcukları yerden çıkmaya başlar.

Haseki Küpesi Çiçeği Sulama

Çeşitli haseki küpesi çiçeği türlerinin en iyi şekilde gelişim sergilemesi için hafif nemli zemin gerekmektedir. Toprağın tamamıyla kurumaması ve su birikintisinin oluşmaması gerekmektedir. Aqueligi flabellata gibi kaya bahçesi çeşitleri kuraklığa karşı daha dayanıklı bir yapıdadır. Neredeyse bütün haseki küpesi çiçeği çeşitleri, doğada 500-4000 metre yükseklikte meydana geldiklerinden dolayı zayıf toprak ve kuraklığa karşı dayanıklıdırlar. Fakat hiçbir haseki küpesi çiçeği türü su basmasını tolere edememektedir.

Haseki Küpesi Çiçeği Gübreleme

Haseki küpesi çiçeğinin çiçek açma isteği ve canlılığı, ilkbahar aylarında gübre uygulanarak desteklenebilir. Bahçe toprağının alt kısmına özenli bir şekilde karıştırılan olgun kompost uygun olacaktır. Alternatif olarak, uzun ömürlü evrensel gübrelerin kullanılması tavsiye edilmektedir. Diğer bir taraftan, mineral gübreler ve ahır gübresi bitkinin kök kısımlarını yakmaktadır. Bu sebepten dolayı bu türdeki gübrelerin kullanımından uzak durulmalıdır.

Haseki Küpesi Çiçeği Konumu

Haseki küpesi çiçeğinin düzgün bir şekilde gelişim sergileyebilmesi için ortamın güneşli olması gerekmektedir. Bununla beraber, uzun ağaçların ya da bir duvar gölgesindeki yarı güneşli yerlere de yerleştirilebilir. Bitkinin bulunduğu ortam ne kadar karanlık olursa, bitki o kadar az gelişim gösterecektir.

Haseki Küpesi Çiçeği Toprak Seçimi

Haseki küpesi çiçeğinin yetiştirilmesinde asıl öneme sahip olan nokta, toprağın besin açısından zengin ve geçirgen bir yapıda olmasıdır. Birkaç tür dışındaki tüm türler, nemi iyi tutabilen, iyi drene edilmiş bir alt tabakadan hoşlanmaktadır. Bahçede ekim yapılmadan önce, toprağın gevşetilmesi, eski köklerin, yabani otların ve büyük kaya parçalarının temizlenmesi gerekmektedir. Daha sonra ekim yapılacak alan iyice tırmıklanmalıdır. Toprağı düzgün bir şekilde drene etmek ve besin içeriğini yükseltmek için birkaç avuç iri kum ve kompost ile karıştırmak gerekmektedir. Dikim mesafesinin ise gelişim yüksekliğinin yarısı kadar olması gerekmektedir.

Haseki Küpesi Çiçeği Çoğaltma

Haseki küpesi çiçeği kendiliğinden tohum vererek kolay bir şekilde çoğalabilmektedir. Bu genellikle istenilen bir durum değildir. Bunun sebebi ise iki renkli çiçeklere sahip bazı çeşitlerin yavrularının, tek renkli varyanta geri dönecek olmasıdır. Tohumla çoğaltma dışında bu bitki bölünme yolu ile de çoğaltılabilir. Tohumların ekilmesi için uygun olan zaman ilkbahar aylarıdır. Bu sayede genç bitkilere kıştan önce yerlerine yerleşme için yeteri kadar zaman verilmiş olur. Bununla beraber ana bitkiden toplanmış olan tohumlar genellikle farklıdır. Yani bu tohumlar ekildiğinde farklı bir görüntü ile karşılaşabilirsiniz.

Haseki Küpesi Çiçeği Budama

Bu bitkinin kendi kendine tohumlanmasına engel olunmak isteniyor ise, solan çiçeklerin mutlaka kesilmesi gerekmektedir. Bu öncelikle çok renkli türler için tavsiye edilmektedir. Bunun sebebi ise yavruların tek renkli forma geri dönmesidir. Çiçeklenmenin ardından yere yakın olacak şekilde kısaltılırsa, bu çoğunlukla önemli oranda daha kısa da olsa ikinci bir çiçeklenmeye sebep olmaktadır. İlaveten, zehirli bitkiler arasında yer alan haseki küpesi çiçeği budanırken eldiven giyilmesi gerekmektedir.

Haseki Küpesi Çiçeği Kış Mevsimi Bakımı

Yaz mevsiminin sonlarında, haseki küpesi çiçeği tamamıyla toprağa çekilmeden önce yaprak kısımları kırmızımsı bir renge bürünmektedir. Ülkemizde genel olarak bu bitkinin bütün türleri kışa karşı dayanıklı olarak nitelendirilmektedir. Çeşitlerine bağlı olarak, don olayına karşı dayanıklılıkları -20 derece ile bazen –40 derece arasında olmaktadır. Bu sebepten dolayı, en soğuk kışlar bile haseki küpesi çiçeğine zarar vermemektedir. Bu bitki kış aylarında herhangi bir korumaya ihtiyaç duymamaktadır.